ทักษะจำเป็น สู่การทำงานในโลกหลังโควิด-19

หากย้อนไป 10 ปีก่อนหน้า จนถึงช่วงก่อนที่โควิด-19 ระบาด พ่อแม่ส่วนใหญ่มักให้ความสำคัญกับการเรียนรู้ในโรงเรียน การสอบเข้าโรงเรียนดีๆ ทำผลการเรียนให้อยู่ในเกณฑ์ที่พอใจ เพื่อให้ลูกได้เติบโตมีหน้าที่การงานที่ดี แต่เมื่อโรคระบาดเกิดขึ้นทั่วโลก ทำให้เราได้พบว่า ถึงแม้ผู้ที่มีตำแหน่งหน้าที่การงานมั่นคง ก็ยังได้รับผลกระทบ ความรู้ที่ได้จากห้องเรียน ผลการเรียนดีๆ อาจไม่ได้เป็นสิ่งการันตีถึงความมั่นคงในการทำงานอีกต่อไป แม้ว่าความรู้ด้านวิชาการเป็นสิ่งสำคัญ แต่โควิด-19 ก็ทำให้เราเห็นว่า คนที่จะอยู่รอดได้ จำเป็นต้องมีทักษะทางสังคมอื่นๆ ด้วย ซึ่งบางเรื่องก็เป็นสิ่งที่ไม่มีสอนในห้องเรียน และเพื่อให้ลูกหลานของเราดำรงอยู่ได้ในโลกที่หมุนไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว นอกจากการให้ความรู้ทางวิชาการแล้ว ก็จำเป็นต้องปลูกฝังทักษะอาชีพเพื่อเตรียมพร้อมเข้าสู่โลกยุคหลังโควิด-19 ที่จะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป 

สร้างผู้นำ ด้วยทักษะการสื่อสาร

หน้าที่ของผู้นำ ไม่ได้มีเพียงบริหารจัดการและออกคำสั่งเท่านั้น ผู้นำที่ดี จำเป็นต้องมีทักษะการสื่อสารอย่างสร้างสรรค์และมีประสิทธิภาพ ทำให้ทีมเห็นภาพในทางเดียวกัน รวมทั้งพร้อมรับข้อเสนอแนะ นำความคิดเห็น คำแนะนำต่างๆ มาประมวล วิเคราะห์ เพื่อนำไปสู่การปฏิบัติจริงให้เกิดประโยชน์สูงสุด ซึ่งจะทำให้ผู้นำมีความน่าเชื่อถือ และนำทีมไปสู่เป้าหมายได้สำเร็จ 

โรคระบาดที่เกิดขึ้น ทำให้เห็นว่า ทุกคนจำเป็นต้องมีทักษะความเป็นผู้นำ เมื่อต้อง WFH หรือเรียนออนไลน์ ความสามารถในการสื่อสารรูปแบบต่างๆ ทั้งสนทนาออนไลน์ โทรศัพท์ หรือการประชุมผ่านหน้าจอ มีโอกาสที่จะสื่อสารผิดพลาด ทำให้เกิดปัญหาตามมาได้ง่าย ผู้ที่สื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพ มักมีแนวโน้มที่จะช่วยประสานความขัดแย้ง แก้ปัญหา และสร้างความเข้าใจในการทำงานร่วมกันได้ ซึ่งนี่เองคือบุคลิกภาพของผู้นำ ดังนั้น การปลูกฝังทักษะความเป็นผู้นำให้กับเด็กๆ ควรเริ่มจากฝึกทักษะการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ และเปิดโอกาสให้เด็กๆ แสดงศักยภาพวางแผนรับมือความเปลี่ยนแปลง รวมทั้งหาวิธีรับมือเมื่อเผชิญกับปัญหา โดยมีคุณพ่อคุณแม่คอยให้คำแนะนำเมื่อลูกต้องการ

สร้างโอกาสด้วยทักษะอาชีพหลากหลาย

ผู้ที่อยู่รอดได้ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลง ไม่เพียงปรับตัวได้เร็ว แต่พวกเขายังมีทักษะที่หลากหลาย ซึ่งช่วยทำให้นำมาประยุกต์ใช้เป็นอาชีพเลี้ยงตัวเองได้ ท่ามกลางวิกฤติที่เปลี่ยนแปลงไป จากพนักงานออฟฟิศ หลายคนนำทักษะการทำอาหาร มาเป็นอาชีพ บางคนที่มีความสามารถพิเศษ เช่น เล่นดนตรี วาดรูป ก็เปิดสอนออนไลน์ การมีทักษะทางอาชีพมากกว่า 1 ทักษะ ช่วยสร้างโอกาสในชีวิตเพิ่มขึ้น ดังนั้น การเปิดโอกาสให้เด็กๆ ได้มีประสบการณ์ทำสิ่งต่างๆ ที่หลากหลาย เพื่อค้นหาความชอบและความสามารถ สิ่งเหล่านี้วันหนึ่งอาจกลายเป็นประโยชน์กับลูกได้ 

อย่างไรก็ตาม ถึงจะมีทักษะอาชีพเพียงด้านเดียว แต่หากพร้อมเรียนรู้สิ่งใหม่ ปรับตัวได้เร็ว และไม่ยึดติดอยู่กับสิ่งเดิมๆ กล้าทดลองสิ่งใหม่ๆ ก็มีโอกาสที่จะสร้างอาชีพจากสิ่งที่เพิ่งเรียนรู้ได้ สิ่งสำคัญคือทักษะความคิดยืดหยุ่น และปรับตัวและมองเห็นความเป็นไปได้อื่นๆ ท่ามกลางปัญหา ซึ่งพ่อแม่ช่วยปลูกฝังวิธีคิดยืดหยุ่นให้ลูกได้

ยืดหยุ่นพร้อมปรับตัว

โควิด-19 ทำให้มนุษย์ได้เรียนรู้ว่า หลายอย่างในโลกใบนี้อยู่เหนือการควบคุมของเรา งานที่คิดว่ามั่นคง วิถีชีวิตที่ไม่คิดว่าจะต้องเปลี่ยนแปลง จู่ๆ ทุกอย่างก็เปลี่ยนไป ความสามารถในการปรับตัวอย่างรวดเร็ว จะทำให้เราอยู่รอดในโลกที่กำลังหมุนไปได้ พ่อแม่สามารถช่วยปลูกฝังให้ลูกมีความยืดหยุ่น พร้อมรับความเปลี่ยนแปลง ด้วยการสอนให้เด็กๆ เห็นว่าเมื่อเผชิญกับปัญหา มีความคิด 2 รูปแบบที่เกิดขึ้น แบบแรกคือ ความผิดหวัง ยึดติดกับสิ่งที่ผ่านไปแล้ว ซึ่งไม่ช่วยแก้ปัญหาใดๆ กับแบบที่สอง คือ ความคิดยืดหยุ่น พร้อมปรับเปลี่ยน ทำให้ผ่านเหตุการณ์ไม่คาดคิดไปได้ 

ในแต่ละวันเด็กๆ ต้องเผชิญกับสิ่งไม่คาดฝันมากมาย เช่น เล่นกีฬาแพ้เพื่อนๆ ทำการบ้านเสร็จไม่ทันดูรายการโปรด แม่ไม่ให้กินขนมหลังอาหารเย็น ฯ ลองยกตัวอย่างสถานการณ์เหล่านี้ แล้วให้ลูกระบุว่าความรู้สึกเชิงลบที่เกิดขึ้นคืออะไร ลูกอาจตอบว่า โกรธ ผิดหวัง ฯ อธิบายให้ลูกเข้าใจว่าความรู้สึกเชิงลบ เป็นเรื่องปกติที่เกิดขึ้นได้ แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้วต้องรับมือให้ถูกวิธี ไม่เช่นนั้นความคิดเชิงลบ จะทำให้เกิดการกระทำแย่ๆ ตามมา ลองชี้ให้ลูกเห็นแนวคิดที่ยืดหยุ่น เช่น ไม่มีใครชนะได้ตลอดไป หรือ ถึงจะพลาดรายการโปรดก็ดูย้อนหลังได้ ทำให้ลูกมองเห็นโอกาสและความเป็นไปได้อื่นๆ นอกเหนือจากสิ่งที่ผิดพลาด เพื่อให้เด็กๆ เปรียบเทียบว่าแนวคิดไหน ที่ทำให้รู้สึกดีกว่ากัน ชวนลูกคิดเช่นนี้ทุกครั้งเมื่อมีโอกาส ก็จะช่วยปลูกฝังวิธีคิดแบบยืดหยุ่นให้กลายเป็นทักษะชีวิตของลูกได้

สร้าง DQ ความฉลาดทางดิจิทัล

Digital Intelligence Quotien หรือ DQ คือทักษะที่ขาดไม่ได้ในปัจจุบัน เด็กยุคใหม่เติบโตมาพร้อมกับเทคโนโลยี แทบไม่ต้องสอน พวกเขาก็รู้ว่าจะสไลด์หน้าจอเพื่อเปิดสมาร์ทโฟนของพ่อแม่อย่างไร แต่การใช้เทคโนโลยีเป็น มีมากกว่าแค่เปิดและใช้งาน แต่ยังต้องรู้จักใช้อย่างเหมาะสม เข้าใจเรื่องความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัวต่างๆ อีกทั้งยังต้องมีทักษะคิด วิเคราะห์ แยกแยะข้อมูลที่มีอยู่มหาศาลในโลกออนไลน์อีกด้วย 

DQ ครอบคลุมทั้งความรู้ ทักษะ ทัศนคติและค่านิยมที่จำเป็นต่อการใช้ชีวิตในฐานะสมาชิกของโลกออนไลน์ หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นทักษะการใช้สื่อและการเข้าสังคมในโลกออนไลน์ ที่แตกต่างจากสังคมจริงๆ เด็กๆ จำเป็นต้องเรียนรู้ว่าการกระทำทุกอย่างในโลกออนไลน์จะทิ้งร่องรอย หรือ Digital Footprint ดังนั้น ทุกข้อความ คำพูด รูปภาพ ที่นำเข้าสู่โลกออนไลน์จะคงอยู่ตลอดไป แม้ว่าเราจะลบไปแล้วก็ตาม นอกจากนี้ ยังต้องสามารถค้นคว้าและแยกแยะข้อมูลที่เป็นประโยชน์ สามารถหาแหล่งที่มาของข้อมูลที่น่าเชื่อถือ ก่อนตัดสินใจเชื่อ หรือนำข้อมูลไปใช้ ทักษะเหล่านี้จะช่วยให้ลูกทำงานในโลกยุคใหม่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

หลังโควิด-19 อาจมีหลายอาชีพที่ค่อยๆ หายไป แต่ในขณะเดียวกันก็มีโอกาสแห่งความเป็นไปได้ใหม่ๆ เกิดขึ้น การเตรียมเด็กๆ ในวันนี้ ให้พร้อมเติบโตเข้าสู่โลกยุคใหม่ จึงไม่เพียงให้ความรู้ด้านวิชาการ แต่ยังรวมถึงทักษะชีวิตที่รอบด้าน ตั้งแต่วิธีคิด ทัศนคติ จนถึงการลงมือปฏิบัติจริง ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะสำเร็จได้ เริ่มจากพ่อแม่ผู้ปกครองที่ต้องยอมรับว่า โลกเปลี่ยนไปแล้ว ความรู้เดิมๆ บางอย่างอาจไม่สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม่ เมื่อผู้ใหญ่เริ่มตระหนักว่าโลกกำลังเปลี่ยนไป เราก็จะช่วยปลูกฝังทักษะอาชีพที่จำเป็นในโลกหลังโควิด-19 ให้กับลูกหลานอย่างประสบความสำเร็จได้