“เคล็ดลับ”การสอนทำโมเดล DNAง่ายๆ งานวัสดุรอบตัวด้วยกระบวนการ (Design Thinking)

ปัจจุบันการจัดการเรียนการสอน เป็นการนำแนวคิดหรือ วิธีการแบบใหม่ๆ มาใช้ในการจัดการเรียนรู้ ในการแก้ปัญหา หรือพัฒนาการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะช่วยให้ ผู้เรียนสามารถเกิดการเรียนรู้ได้อย่างรวดเร็วมีประสิทธิผลสูงกว่าเดิม ด้วยการใช้การคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) เพื่อให้นักเรียนเกิดทักษะที่สำคัญในการใช้ชีวิตและทำงานเพื่อเตรียมความพร้อมนักเรียนในการปรับเปลี่ยนทางสังคมที่เกิดขึ้นในศตวรรษที่ 21 ครูจึงต้องมีความตื่นตัวและเตรียมพร้อมในการจัดการเรียนรู้เพื่อเตรียมความพร้อมให้นักเรียนมีทักษะสำหรับการออกไปดำรงชีวิตในโลก โดยมีทักษะสำคัญแห่งศตวรรษที่ 21 ดังนี้

1.ทักษะทางอาชีพและการใช้ชีวิต ได้แก่รู้จักปรับตัวเพื่อรับกับการเปลี่ยนแปลงทั้งบทบาทหน้าที่ บริบทสภาพแวดล้อม และสถานภาพที่ได้รับมีความยืดหยุ่นในการทำงานและการดำรงชีวิตได้อย่างมีศักยภาพ รู้จักการปรับตัวตามสถาณการณ์ต่างๆได้ดี เป็นผู้มีความคิดริเริ่มสิ่งใหม่และเป็นผู้นำโดยการรู้จักใส่ใจดูแลตัวเอง รู้จักการเข้าสังคมได้อย่างเหมาะสม เรียนรู้วัฒนธรรมต่างๆได้ดี มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่และมีการพัฒนาอาชีพอยู่เสมอโดยการหมั่นหาความรู้ต่างๆรอบด้าน

2.ทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรม เป็นทักษะพื้นฐานที่มนุษย์ในศตวรรษที่ 21 ทุกคนต้องเรียนรู้ เพราะโลกมีการเปลี่ยนแปลงเร็วขึ้นเรื่อย ๆ ดังนั้นจะต้องเรียนรู้ทักษะในการสร้างการเปลี่ยนแปลงไปในทางดีขึ้นคือ การพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ ใส่ใจนวัตกรรม มีวิจารณญาณในการแก้ปัญหาต่างๆได้เป็นอย่างดี

3.ทักษะสารสนเทศ สื่อเทคโนโลยี คือการรู้เท่าทันสื่อการมีทักษะการอัปเดตทุกข้อมูลข่าวสารการรอบรู้ข้อมูลสารสนเทศ นั่นคือการฉลาดเท่าทันสื่อต่างๆที่มีอยู่มากมายในโลกใบนี้

หลักการเรียนรู้หรือหลักการสอนที่สำคัญของครู คือ การสอนจากง่ายไปหายาก จากรูปธรรมเป็นนามธรรม การสอนจะต้องเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญโดยเน้นผู้เรียนให้ฝึกปฏิบัติจริง การสอนโดยการเชื่อมโยงกับประสบการณ์เดิม และที่สำคัญจะต้องเน้นกระบวนการจัดการเรียนรู้ที่ต้องผ่านสื่อเทคโนโลยีต่างๆที่ทันสมัยเป็นต้น

การจัดการเรียนการสอนในศตวรรษที่ 21 มีหลายรูปแบบ เช่น

การจัดการเรียนรู้ตามแนว STEM/STEAMศึกษา  คือเป็นการสอนที่เน้นการบูรณาการในการช่วยนักเรียนสร้างความเชื่อมโยงระหว่างเนื้อหาวิชา กับชีวิตประจำวันและการทำงานโดยเน้นการพัฒนาทักษะในศตวรรษที่ 21 มีการท้าทายความคิดของนักเรียนและ เปิดโอกาสให้นักเรียนได้แสดงความคิดเห็น และความเข้าใจที่สอดคล้องกับเนื้อหาทั้ง 4 วิชาเพื่อใช้ในการประกอบอาชีพในอนาคต จาก STEM สู่ STEAM เป็นการเรียนรู้แบบบูรณาการเนื้อหาและทักษะความรู้ 4 สาระ รวมเข้ากับศิลปะ พัฒนาเป็นแนวการศึกษาที่ครอบคลุม STEAM เป็นการเพิ่ม ศิลปะ (Arts) เข้าไปใน STEMนั่นเอง 

กระบวนการ STEAM Design Process มีทั้งหมด 5 ขั้นตอน คือ

1. Ask การตั้งคำถาม

2. Imagine จินตนาการ 

3. Plan วางแผนการทำงาน

4. Createสร้างสรรค์ และลงมือปฏิบัติ 

5. Reflect & Redesignคิดสะท้อนและออกแบบใหม่ การนำผลจากการใช้งานมาคิดทบทวน และไตร่ตรองเพื่อสะท้อนถึงสิ่งที่ได้ทำมา

ดังนั้นการจัดการเรียนการสอนในวิชาวิทยาศาสตร์โดยเฉพาะวิชาชีววิทยาอาจจะเป็นเรื่องที่ยุ่งยากแต่หากเราสามารถใช้สิ่งของวัสดุที่อยู่รอบตัวมาประยุกต์ใช้ ในการเรียนการสอน ประกอบกับส่วนสำคัญคือ กระบวนการเรียนรู้และกระบวนการคิด (Design Thinking) ก็สามารถทำให้เรื่องยากๆ ดูง่ายขึ้นมาในทันที เพราะการใช้กระบวนการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) คือกระบวนการแก้ปัญหาการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้อย่างสร้างสรรค์ ช่วยให้ครูเกิดแนวทางการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่ชัดเจนเป็นรูปธรรมมากขึ้น โดยจะเห็นวิธีการช่วยเหลือหรือส่งเสริมนักเรียนให้เกิดกระบวนการเรียนรู้อย่างเข้าใจธรรมชาติของผู้เรียนและธรรมชาติของวิชาได้ดียิ่งขึ้นโดยครูผู้สอนอาจใช้เทคนิคการสอน การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเรื่องโครงสร้างดีเอ็นเอ ผ่านกระบวนการ Design Thinking จากวัสดุรอบตัวจะทำให้ผู้เรียนมีกระบวนการคิดที่รอบด้าน สามารถแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า และปรับตัวอยู่ในสังคมของโลกยุคไร้พรมแดนได้อย่างมีความสุข

เห็นได้ว่าการใช้การคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) เพื่อให้ผู้เรียนได้ประโยชน์สูงสุดจากกระบวนการสร้างสรรค์ โดยครูมีเทคนิควิธีการต่างๆในการสอดแทรกทุกรายวิชาไม่ใช่เฉพาะวิชาชีววิทยาเท่านั้น ซึ่งคุณครูสามารถนำไปปรับใช้ได้กับทุก ๆ วิชาที่สอน และทุก ๆ ช่วงวัยของเด็ก เพื่อให้เด็กๆ ได้ฝึกความคิดสร้างสรรค์ ระดมความคิด ซึ่งจะทำให้สมองได้ฝึกคิดหลากหลายรูปแบบและวิธีการ จนเกิดเป็นนวัตกรรมใหม่ ๆอันเป็นทักษะสำคัญแห่งศตวรรษที่ 21 นั่นเอง สามารถรับฟังเพิ่มเติมได้ที่ www.StarfishLabz.com