PLC Happy Hour Live Online ครั้งที่ 5 "PLC ภายในโรงเรียน"

กิจกรรม PLC Happy Hour Live Online ครั้งที่ 5 โครงการสนับสนุนโรงเรียนพัฒนาตนเอง 

รุ่นที่ 1 และรุ่นที่ 2 ต่อเนื่องในปี 2564 หัวข้อ PLC ภายในโรงเรียน

จากการจัดการเรียนรู้ในยุคปัจจุบัน จะเห็นได้ว่าในแต่ละชั้นเรียนจะมีนักเรียนที่มีความสามารถที่หลากหลายและแตกต่างกัน ทำให้สถานศึกษาต้องมีการปรับรูปแบบการจัดการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับสถานการณ์และบริบทของนักเรียน โรงเรียน เพื่อให้การเรียนรู้เกิดประโยชน์สูงสุด ซึ่งกิจกรรมในครั้งนี้ เป็นการแลกเปลี่ยน แบ่งปันข้อมูลถึงลักษณะ PLC ที่โดนเด่นของแต่ละโรงเรียน เพื่อเป็นแนวทางในการจัดกิจกรรม PLC ร่วมกัน โดยโรงเรียน

วัดบ้านม้า สังกัด สพป.ลำพูน เขต 1 ซึ่งเป็นโรงเรียนที่มีความโดดเด่นในด้านการ PLC การทำงานเป็นทีม การลงมือปฏิบัติจริง และที่สำคัญคือไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง

ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ หรือ PLC คือ การร่วมมือกันของครู ผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียน และผู้เชี่ยวชาญทางการศึกษา บนพื้นฐานความสัมพันธ์แบบกัลยาณมิตร มีวิสัยทัศน์ เป้าหมาย และภารกิจร่วมกัน โดยทำงานร่วมกันเป็นทีม เพื่อพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียนเป็นสำคัญ ซึ่งการดำเนินการในรูปแบบ PLC นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทั้งด้านวิชาชีพและผลสัมฤทธิ์ของนักเรียน

สำหรับบทบาทหน้าที่ของครูในการทำกิจกรรมชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ภายในโรงเรียน ได้มีการกำหนดบทบาทของครูอย่างชัดเจนทั้ง 5 บทบาท ดังนี้ 

1) ผู้บริหารสถานศึกษา มีบทบาทเป็น Administrator Teacher ซึ่งจะเป็นผู้ที่รับรองการจัดกิจกรรม PLC ให้เป็นชั่วโมงการปฏิบัติงานตามหลักเกณฑ์ที่ กสศ. กำหนด

2) ครูผู้สอน (Model Teacher) ครูทุกคนจะสร้างรูปแบบการสอนของตนเอง และนำมาแลกเปลี่ยนประเด็นที่ตนเองถนัดในชั้นเรียนนั้นๆ  

3) ครูร่วมเรียนรู้ (Buddy)  

4) ฝ่ายวิชาการ/หัวหน้ากลุ่มสาระ (Mentor Teacher) เป็นครูพี่เลี้ยง ครูผู้นำ ประสานงาน ให้ความช่วยเหลือครูในทีมในการจัดกิจกรรม PLC 

5) ผู้เชี่ยวชาญ (Expert Teacher) เป็นครูผู้เชี่ยวชาญในการให้คำปรึกษา ชี้แนะหลักวิชาการที่นำมาเป็นประโยชน์ต่อพัฒนาวิธีการจัดการเรียนรู้ นำไปสู่นวัตกรรมของการจัดการเรียนรู้ในโรงเรียน ทั้งนี้ โรงเรียนได้มีเทคนิคในการทำงานร่วมกัน โดยดำเนินการตามโมเดลการบริหารงานของสถานศึกษา “Watbanma Model” ซึ่งครูทุกคนมีส่วนร่วมในการจัดทำโมเดลดังกล่าว เพื่อให้บรรลุตามเป้าหมายของสถานศึกษา ประกอบด้วย 

• Work Together (W) การวางแผนการจัดการศึกษาร่วมกัน
• Active Learning (A) ส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ 
• Technology and Coding (T) ส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ด้านเทคโนโลยีและโค้ดดิ้ง 
• Best Practice (B) ส่งเสริมครูให้มีผลการปฏิบัติงานที่เป็นเลิศ
• Attitude (A) ส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ด้านเจตคติเชิงบวก 
• Network (N) ส่งเสริมการทำงานเป็นทีม และใช้กระบวนการ PLC 
• Morality (M) ส่งเสริมด้านคุณธรรมและจริยธรรม 
• Apply for life skills (A) ส่งเสริมทักษะในศตวรรษที่ 21 และทักษะอาชีพ ทั้งนี้ จุดเน้นที่สำคัญของโรงเรียน คือ Network (N) โรงเรียนได้มีเครือข่ายในการจัดกิจกรรม PLC ร่วมกันทั้งในและนอกสถานศึกษา มีการให้คำปรึกษาโดยเพื่อนครูและที่ปรึกษาทางวิชาการทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษา 

ด้านการวางแผนในการทำงานของโรงเรียนวัดบ้านม้า ได้ดำเนินการจัดการ PLC ตามกระบวนการ PDCA โดยมีขั้นตอนดังนี้

1) การวางแผน ประกอบด้วย 

1.1) การจัดประชุมเพื่อวางแผนกิจกรรม PLC 

1.2) ดำเนินกิจกรรม PLC ตามรูปแบบ สพฐ. 7 ขั้นตอน ดังนี้ 

• ขั้นที่ 1  ตั้งกลุ่มร่วมปณิธาน เป็นลักษณะกลุ่มคละช่วงชั้นและกลุ่มสาระ มี 3 กลุ่ม ดังนี้ ระดับปฐมวัย ระดับประถมศึกษา และระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 
• ขั้นที่ 2   ค้นหาปัญหา/ความต้องการ 
• ขั้นที่ 3   ร่วมกันหาแนวทางแก้ปัญหา 
• ขั้นที่ 4   ออกแบบกิจกรรม/วิธีการ/กระบวนการ/นวัตกรรม 
• ขั้นที่ 5   แลกเปลี่ยนเสนอแนะ 
• ขั้นที่ 6   นำสู่การปฏิบัติ/สังเกตการสอน ทั้งนี้ กระบวนการพัฒนาผู้เรียน จะดำเนินการทั้งหมดจำนวน 3 วงรอบ เพื่อให้ทราบถึงการพัฒนามีประสิทธิภาพมากน้อยเพียงใด และเป็นไปในทิศทางใด ซึ่งแต่ละวงรอบจะประกอบไปด้วย 4 กิจกรรม (P-การตั้งวงสนทนาแลกเปลี่ยน D-ปรับปรุงแผนฯใหม่/กระบวนการสอนใหม่ C-เยี่ยมชั้นเรียน A-การสะท้อนผลการปฏิบัติ)
• ขั้นที่ 7 สะท้อนผล AAR (After Action Review) ซึ่งขั้นตอนนี้จะมีผู้เชี่ยวชาญคอยให้คำแนะนำ เพื่อทำให้รู้ว่า สิ่งที่ทำได้ดีและควรรักษาไว้ให้มีต่อไปคืออะไร เป้าหมายเป็นไปตามแผนที่กำหนดหรือไม่ และปัญหา อุปสรรคระหว่างทำงานมีอะไร ได้เรียนรู้อะไรจากกิจกรรม แนวทางการนำไปปรับปรุงครั้งต่อไป และข้อควรพึงระวังที่ควรให้ความสำคัญ (ถ้ามี)

2) สรุปรายงานและเผยแพร่กิจกรรม PLC  

3) การปฏิบัติตามแผน การตรวจสอบผลการปฏิบัติ 

4) การพัฒนาปรับปรุงแก้ไข

สำหรับเครื่องมือ/กระบวนการ/รูปแบบและเทคนิคในการดำเนินกิจกรรม PLC ให้ประสบความสำเร็จ โรงเรียนวัดบ้านม้าได้ดำเนินการดังนี้ 

• ประกาศ/คำสั่ง กิจกรรมชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ 
• หนังสือเชิญผู้เชี่ยวชาญในการเข้าร่วมกิจกรรม PLC เพื่อร่วมวิพากษ์เกี่ยวกับนวัตกรรมที่ครูแต่ละกลุ่มได้พัฒนาขึ้นมา 
• ประชุมวางแผนการดำเนินกิจกรรม PLC เพื่อให้คณะครูทราบเป้าหมายร่วมกันและเข้าใจระยะเวลาดำเนินการร่วมกัน 
• ดำเนินกิจกรรม PLC ตามแผนการดำเนินงานของ สพฐ. 7 ขั้นตอน 
• รายงานผลดำเนินกิจกรรม PLC โดยทำเป็นสมุดกิจกรรมการเรียนรู้ทางวิชาชีพ และโปสเตอร์ประชาสัมพันธ์ให้กับครูทุกคนในโรงเรียน เพื่อให้เห็นภาพที่ชัดเจนถึงวิธีการ กระบวนและผลลัพธ์ในการทำของครูแต่ละคน 
• การเผยแพร่กิจกรรม PLC ซึ่งจะมีการเผยแพร่ 2 รูปแบบ คือ On-site โดยการจัดบูธนำเสนอผลงานในงานประชุมเชิงวิชาการต่างๆ การทำห้อง PLC เพื่อเผยแพร่ผลงานของครูและแลกเปลี่ยนความรู้จากสิ่งที่เกิดจากนวัตกรรมการเรียนรู้ทางวิชาชีพ และการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้วิชาชีพของโรงเรียนทั้งในและต่างเขตพื้นที่การศึกษา ตลอดจนการเผยแพร่กิจกรรมในรูปแบบ Online ไม่ว่าจะเป็น Facebook, Group Line, Youtube เป็นต้น 

จากการดำเนินกิจกรรม PLC พบว่า ผู้เรียนได้รับการพัฒนาทั้งทางด้านความรู้ ทักษะ เจตคติ ได้เรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติ และยังได้เรียนรู้ผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย ในส่วนของครูผู้สอนมีเป้าหมายในการพัฒนาผู้เรียนร่วมกัน (ร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมสร้าง) เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ยกระดับความสามารถครูในการพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้ ยกระดับความสามารถครูในการพัฒนานวัตกรรม และครูมีนวัตกรรมในการจัดการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ ด้านโรงเรียน พบว่า เกิดระบบการทำงานที่เข้มแข็งภายใต้โมเดลการบริหารงาน “Watbanma Model” และโรงเรียนเกิดนวัตกรรมการเรียนรู้ครบทุกระดับชั้น ที่สำคัญโรงเรียนเป็นต้นแบบกิจกรรมชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ และได้มีเครือข่ายการแลกเปลี่ยนชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพทั้งภายในสถานศึกษา ต่างเขตพื้นที่การศึกษา และในระดับมหาวิทยาลัยอีกด้วย

จะเห็นได้ว่า ในการทำ PLC เป็นการแลกเปลี่ยนการจัดการเรียนรู้ และช่วยเหลือกันอย่างเป็นกัลยาณมิตร ทั้งนี้ หัวใจหลักสำคัญในการทำ PLC คือ การพูดคุยสื่อสารร่วมกันภายในองค์กร การเปิดใจรับฟังความคิดเห็นจากผู้อื่นและมีความเชื่อมั่นว่าเด็กทุกคนมีศักยภาพและสามารถพัฒนาได้ การทำงานเป็นทีม และมีที่ปรึกษาที่คอยให้คำแนะนำ เติมเต็มในการพัฒนาการเรียนรู้ทางวิชาชีพ ตลอดจนการสร้างเครือข่ายของสถานศึกษา เครือข่ายของเพื่อนครู ในการร่วมแลกเปลี่ยน เรียนรู้ร่วมกัน โดยคำนึงถึงผลลัพธ์ที่ก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อนักเรียน ครู และโรงเรียน ทั้งนี้ สามารถรับฟังเพิ่มเติมได้ที่ https://www.facebook.com/StarfishAcademy2019/videos/1123051795213065/